آسم و راهکارهایی برای کنترل آن

آسم چیست؟

آسم بیماری مزمن راه های هوایی است. در فرد مبتلا به آسم، دیواره های داخلی راه های هوایی، که به نام برونش شناخته می شوند، به برخی از موادی که فرد استنشاق می کند بسیار حساس می شوند و دچار تورم و التهاب می شوند. این تورم و التهاب باعث حساس شدن راه های هوایی و افزایش حساسیت آن ها به واکنش های آلرژیک می شود. در واکنش آلرژیک، راه های هوایی متورم می شود و عضلات اطراف راه های هوایی و دستگاه تنفسی سفت می شوند و باعث محدود شدن راه های هوایی و تولید بیش از حد مخاط می شوند و ورود و خروج هوا در ریه ها را با مشکل مواجه می سازد.

در برخی از حملات آسم، تورم در راه های هوایی می تواند رسیدن هوا به ریه ها و در نتیجه ورود اکسیژن به جریان خون و اندام های حیاتی را به طور کامل متوقف کند. این نوع حمله ی آسم می تواند کشنده باشد و نیاز به بستری فوری در بیمارستان دارد. در شروع حمله ی آسم، راه های هوایی اجازه ورود هوا به اندازه ی کافی به ریه ها را می دهند اما اجازه ی خروج دی اکسید کربن با سرعت کافی را نمی دهند. دی اکسید کربن برای بدن سمی است و اگر طی حمله ی آسم طولانی مدت از بدن خارج نشود منجر به افزایش گاز دی اکسید کربن در ریه ها و کاهش ورود اکسیژن به جریان خون می شود. در سراسر جهان حدود ۲۵۰،۰۰۰ نفر به علت آسم می میرند. حملات آسم هنگامی رخ می دهد که علائم به اوج خود برسند، به طور ناگهانی شروع می شوند و از خفیف تا شدید متغیر هستند. افرادی که دارای علائم واضح آسم هستند باید جهت درمان و مشاوره در مورد تکنیک های مدیریت علائم و همچنین شناسایی عوامل آسم و نحوه ی اجتناب از آن ها به پزشک مراجعه کنند. اگرچه درمان کاملی برای آسم در دسترس نیست، اما مدیریت علائم می تواند به فرد مبتلا به آسم برای داشتن زندگی کامل و فعال کمک کند.

علائم و نشانه های آسم

نوع آسم تعیین کننده ی علائمی است که فرد تجربه می کند. همه ی افراد مبتلا به آسم علائم خاص زیر را تجربه نمی کنند و اولین نشانه ای که فرد تجربه می کند ممکن است یک حمله ی واقعی آسم نباشد. علائم آسم عبارتند از:

سرفه: به خصوص در شب، هنگام خنده و یا در طول ورزش

خس خس سینه: صدای جیغ مانند یا صدای سوت که در هنگام تنفس ایجاد می شود.

تنگی قفسه ی سینه

تنگی نفس

خستگی1

عوامل خطر

به نظر می‌رسد برخی عوامل می‌توانند باعث افزایش خطر ابتلا به آسم ‌شوند. این عوامل عبارت است از:

داشتن نسبت خونی(مانند والدین یا برادر و خواهر) با فرد مبتلا به آسم

ابتلا به سایر آلرژی‌ها مانند درماتیت آتوپیک یا رینیت(زکام در اثر حساسیت)

داشتن اضافه وزن

استعمال دخانیات

مواجهه با دود سیگار

داشتن مادری که در دوران بارداری استعمال سیگار داشته است.

مواجهه با بخارها و سایر آلاینده ها

مواجهه با محرک‌های شغلی مانند مواد شیمیایی که در کشاورزی، آرایشگری و کارخانجات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مواجهه با آلرژن ها، مواجهه با برخی میکروب‌ها یا انگل‌ها و ابتلا به انواع عفونت‌های ویروسی و باکتریایی نیز می‌توانند در افزایش خطر ابتلا به آسم موثر باشند. در هر صورت به‌منظور تعیین نقش این عوامل در ابتلا به آسم نیاز به انجام تحقیقات بیشتر وجود دارد.

در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

اگر فکر می‌کنید مبتلا به آسم هستید. اگر به‌طور مکرر دچار سرفه یا خس خس سینه می‌شوید که بیش از چند روز طول می‌کشد یا سایر علائم و نشانه‌های آسم را دارید، به پزشک خود مراجعه کنید. درمان سریع آسم می‌تواند از آسیب‌های طولانی مدت به ریه جلوگیری کند و مانع پیشرفت بیماری فرد با گذشت زمان می‌شود.2

پیشگیری و کنترل بیماری

در بیشتر موارد، آسم از دوران کودکی بروز می کند. براساس بسیاری از تحقیقات، قرار گرفتن در معرض عوامل زمینه ساز در این سنین می تواند منجر به حساسیت و آسم در سنین بزرگسالی شود. رعایت اقدامات پیشگیرانه در نوزادان و به خصوص افراد دارای زمینه خطر می تواند به کاهش بروز بیماری و مشکلات مرتبط با آن کمک کند. از جمله این اقدامات می توان موارد زیر را برشمرد:
 
کاهش حضور خانم های باردار و نوزادان در معرض دود دخانیات

شیردهی انحصاری نوزادان تا 6 ماهگی با شیر مادر و پس از آن رعایت اصول تغذیه کمکی

رعایت شیوه زندگی سالم، رژیم غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3، آنتی اکسیدان ها، به خصوص ویتامین های C، E، A و سلنیوم و کاش مصرف نمک به دلیل تاثیر مثبت در کاهش التهاب مجاری تنفسی

انجام منظم تمرینات ورزشی و بهبود سلامت عمومی، به خصوص در صورت ابتلا به آسم

نظافت منزل از آلودگی ها، گرد و غبار و کنه ها و استفاده از تهویه مناسب در محیط زندگی

کاهش حضور در خیابان های پرتردد و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی برای کمک به سلامت عمومی جامعه

کاهش فعالیت های خارج از منزل در شرایط هوای ناسالم

استفاده از ماسک هنگام حضور در محیط های آلوده

بیماری آسم باید براساس شدت و عوامل تاثیرگذار و برخی آزمایش ها توسط پزشک متخصص درمان شود بنابراین از هر نوع خوددرمانی بپرهیزید.3

ورزش‌های مفید برای بیماران آسم

شنا، پیاده‌روی آرام، تنیس، ژیمناستیک و دوچرخه‌سواری از جمله ورزش‌های مفید در افراد مبتلا به آسم است؛ زیرا باعث تقویت عضلات و افزایش قدرت تنفس می‌شوند. البته با توجه به اینکه شدت آسم در افراد مختلف متفاوت است و قدرت بدنی افراد با یکدیگر فرق دارد؛ لازم است، بیماران مبتلا به آسم قبل از انجام هر گونه ورزش با پزشک خود در این مورد مشورت کنند.

داروهای آسم براساس شدت علائم

با توجه به انواع آسم، بر اساس شدت علائم، درمان‌های متفاوتی برای هر کدام از آن صورت می گیرد که در ادامه به آنها پرداخته‌ایم.

آسم متناوب خفیف: در این نوع آسم از آگونیست‌های بتا ۲ کوتاه‌‌اثر، مانند: اسپری سالبوتامول استفاده می‌شود.

آسم پایدار خفیف: در این نوع آسم از آگونیست‌های بتا ۲ کوتاه‌اثر، مثل: اسپری سالبوتامول و کورتیکواستروئید‌های استنشاقی مثل اسپری بکلومتازون استفاده می‌شود.

آسم پایدار متوسط: در این نوع آسم از آگونیست‌های بتا ۲ کوتاه‌اثر، مثل: اسپری سالبوتامول و کورتیکواستروئیدهای استنشاقی مثل: اسپری بکلومتازون با دوز کم و آگونیست‌های بتا ۲ طولانی‌اثر مانند سالمترول استفاده می‌شود.

آسم پایدار شدید: در این نوع آسم از آگونیست‌های بتا ۲ کوتاه‌اثر مثل اسپری سالبوتامول و کورتیکواستروئیدهای استنشاقی با دوز زیاد مثل: اسپری بکلومتازون و آگونیست‌های بتا ۲ طولانی‌اثر مانند سالمترول استفاده می‌شود.

آسم پایدار بسیار شدید: در این نوع از آسم فرد به حداکثر دوز کورتیکواستروئید پاسخ نمی‌دهد و آگونیست‌های بتا ۲ کوتاه‌اثر مثل: اسپری سالبوتامول و کورتیکواستروئیدهای استنشاقی با دوز بالا مثل: اسپری بکلومتازون و آگونیست‌های بتا ۲ طولانی‌اثر مثل: اسپری سالمترول استفاده می‌شود و علاوه بر آن برای بیمار کورتیکواستروئید خوراکی مانند قرص پردنیزون تجویز می‌شود.4


پی نوشت:
1.www.doctoreto.com
2.www.donya-e-eqtesad.com
3.www.bartarinha.ir
4.www.drdr.ir